Son yıllarda yaşanan deprem, sel ve iletişim kesintileri bize bir gerçeği hatırlattı:
Olağanüstü durum kurtarma planı (Disaster Recovery Plan) artık bir “opsiyon” değil, bir zorunluluktur.
Telefon hatlarının, veri merkezlerinin veya internet altyapısının çökmesi, yalnızca teknik bir sorun değil — aynı zamanda iş sürekliliğini tehdit eden stratejik bir risktir.
İşte bu noktada ITIL (Information Technology Infrastructure Library) devreye girer.
ITIL, kuruluşların felaket senaryolarına hazır, test edilmiş ve iş hedefleriyle uyumlu kurtarma planları oluşturmasını sağlar.
ITIL Disaster Recovery Nedir?
ITIL Disaster Recovery, ITIL süreçlerinin bir kurumun İş Sürekliliği (Business Continuity) ve Olağanüstü Durum Kurtarma (Disaster Recovery) planlarına entegre edilmesidir.
Bu sadece yedekleme veya sunucu kurtarma değildir;
ITIL, insan, süreç ve teknoloji üçlüsünü uyum içinde çalıştırarak işletmenin kriz sonrası hızlıca toparlanmasını sağlar.
ITIL destekli bir kurtarma planı sayesinde:
Sistemler daha hızlı devreye alınır,
İş kesintileri minimuma iner,
Her adım belgelenir ve ölçülür,
Kriz anında iletişim ve sorumluluklar netleşir.
ITIL Neden Felaket Kurtarma Süreçlerinde Önemlidir?
BT servis yönetiminde değişim kaçınılmazdır.
ITIL’ın Değişiklik Yönetimi (Change Management) süreci, tüm değişikliklerin standart yöntemlerle yapılmasını sağlar.
Ama bir felaket anında detaylı analiz yapmaya zaman yoktur. İşte burada Acil Durum Değişiklikleri (Emergency Changes) devreye girer.
Acil Durum Değişiklikleri: Hızlı, Ama Kontrollü
ITIL’a göre bir Acil Durum Değişikliği, hizmeti kurtarmak için hemen uygulanması gereken değişikliktir.
Yani hız şarttır — ama kaos değil.
Bu tür değişikliklerde, klasik toplantılar yapılmasa da ECAB (Acil Durum Değişiklik Danışma Kurulu) hızlı kararlar alır ve süreci kontrol altında tutar.
ITIL’ın gücü burada gizlidir:
“Hızlı aksiyon alırken, kontrolü kaybetme.”
ITIL Tabanlı Acil Durum Sürecindeki Roller
Her ITIL süreci gibi, felaket yönetiminde de herkesin görevi bellidir.
| Rol | Görev |
|---|---|
| Değişim Yöneticisi | Tüm değişikliklerden sorumludur, ECAB’ı oluşturur, uygulama öncesi hazırlıkları denetler. |
| CAB (Değişim Danışma Kurulu) | Değişiklikleri önceliklendirir ve planlama desteği verir. |
| ECAB (Acil Durum CAB) | Acil kararları verir, gerekirse ek uzmanları dahil eder. |
| IT Operatörü | Değişikliği uygular, test eder ve gerekirse geri alma işlemini yürütür. |
| Değişiklik Talebi (RFC) | Süreci başlatan kişi veya olaydır. |
Bu roller, ITIL sürecinin kriz anlarında bile düzenli işlemesini sağlar.
ITIL ile Kriz Anında Nasıl Tasarruf Edilir?
ITIL süreçlerini başarıyla uygulayan kurumlar, hem maliyet hem verimlilik açısından ciddi kazanımlar elde etmiştir.
Gerçek Örnekler:
Procter & Gamble, ITIL uygulamalarıyla dört yılda 500 milyon dolar tasarruf etti.
Nationwide Insurance, sistem kesintilerini %40 azalttı ve 3 yılda 4,3 milyon dolar ROI elde etti.
Capital One, kritik olaylarını iki yıl içinde %92 oranında düşürdü.
MeadWestvaco, IT istikrarında %10 artış ve yılda 100.000 dolar maliyet avantajı yakaladı.
Ancak unutmayın:
En iyi plan bile, IT ekibinin katılımı ve iş birliği olmadan sürdürülemez.
ITIL, yalnızca teknik değil, aynı zamanda kültürel bir dönüşüm aracıdır.
ITIL Disaster Recovery Nasıl Uygulanır?
ITIL’ın felaket yönetimi süreçlerine katkısı adım adım şöyle özetlenebilir:
Değişiklik Yönetimi:
Acil durumlarda güvenli değişiklik uygulama yöntemi sunar.
Olay ve Problem Yönetimi:
Kriz anında olayların önceliklendirilmesini ve hızlı çözümünü sağlar.
Konfigürasyon Yönetimi (CMDB):
Tüm BT varlıklarını kayıt altında tutarak hangi bileşenlerin kurtarılacağını belirler.
Servis Sürekliliği Yönetimi:
İşin devamlılığı için kritik sistemlerin öncelikli olarak devreye alınmasını sağlar.
Acil Durum Kaos Anlamına Gelmez
Birçok kurum acil durumlarda “kurallar geçersiz” sanır.
ITIL bunun tam tersini söyler:
“Krizde bile düzen olmalı.”
Her acil durum değişikliği kaydedilir, gözden geçirilir ve analiz edilir.
Gereksiz değişiklikler bir daha tekrarlanmamak üzere dokümante edilir.
Böylece her kriz, kurumsal öğrenmeye katkı sağlar.
İnsan Faktörü: İş Birliği Olmadan ITIL İşlemez
ITIL’ın başarısı teknoloji kadar insana da bağlıdır.
Eğitim, sertifikasyon ve ekip katılımı olmazsa sürdürülebilirlik sağlanamaz.
Kriz planlarını geliştirmek ve yönetişimi güçlendirmek istiyorsan:
Panik Değil, Plan
Felaketleri önleyemeyiz, ama nasıl tepki vereceğimizi planlayabiliriz.
ITIL tabanlı bir Disaster Recovery Plan, işletmenizin:
Kriz anında çevik kalmasını,
İletişim ve sorumluluk zincirinin bozulmamasını,
Hızlı ve güvenli toparlanmasını sağlar.
ITIL yalnızca sistemleri değil, aynı zamanda markanızı, müşterinizi ve güvenilirliğinizi korur.
Bugün harekete geç ve işletmeni daha dayanıklı hale getir:
ITIL® 4 Foundation Eğitimi ile ITIL’ın gücünü keşfet!