Yapay Zekâ Uygulama Alanları
Yapay zekâ (Artificial Intelligence) kavramı son zamanlarda oldukça yaygınlaşmış, tabiri caizse oldukça trend olmuş bir kavramdır. Bilişim sektörüne hiç ilginiz olmasa bile büyük ihtimalle günlük hayatınızda onlarca kez bu kavramla karşılaşmışsınızdır. Peki nedir bu yapay zekâ? Ya da biraz daha işlevsel bir soruyla, tam olarak ne işe yarıyor ve insanlık için nasıl bir önem arz ediyor?
Yapay zekâ (AI) , en basit ifadeyle, makinelere zeki-akıllı davranışlar kazandırmayı amaçlayan bir teknoloji. Bilim insanları, insanın düşünme ve bir şeyler üretme sürecini makinelerde bir nevi simüle ederek makineleri daha “zeki” varlıklar haline getirmeye çalışmaktalar. Dediğimiz bu süreç: kabaca öğrenme, muhakeme yani başka bir deyişle bir konu hakkında mantıklı bir şekilde düşünme ve kendini düzeltme kabiliyetlerini içeriyor.
Belki çok fazla ütopik gibi duran bu kavram, aslında günümüzde bile yeterli derece gelişmiş bir seviyede ve bir çok alanda yaygın olarak kullanılmakta. Gelin beraber yapay zekânın hem günümüzde hem de yakın gelecekteki olası başlıca uygulama alanlarını inceleyelim:
Finans Sektöründe Yapay Zekâ:
Ticaret, aslında var olan verileri ve güncel olayları inceleyerek pazarın ne yöne devineceğini tahmin etme sanatıdır. Geleceğe Dönüş filmindeki gibi elimize gelecek 50 yılın almanağını ele geçirebilseydik eğer, multi milyarder olmak işten bile değildi. Zaman makinemiz olmadığından bu mümkün olmadığı için, yatırımcıların elinde kalan dayanağı bilgisayarlar ve veri bilimciler. Yatırımcılar, var olan verinin analizi ile gelecekteki ekonomik düzenleri tahmin etmeye çalışmaktalar.
Günümüzde ise elimizde düz veri analizine boyut atlatacak bir gizli silahımız var: Yapay Zekâ. Büyük miktarda veriyi analiz etme konusunda doğal bir avantajı olan bilgisayarlar, yapay zekâ ile artık pazarın nereye kayabileceğini çok daha tutarlı bir şekilde tahmin edebilmekteler.
Günümüzdeki artık ultra hızlanmış alım-satım sistemlerinde; hem geleneksel borsada hem de kripto para borsalarında yapay zekâ (AI) çözümleri geliştirilmeye çalışılmakta. Kullanımı başlamış olsa da, gelecekte bu alanda geliştikçe çok daha iyi sonuçlar görebiliriz. Belki de hiç insan müdahalesi olmadan al-sat yaparak paramızı kat-kat katlayabilecek bir teknoloji ile karşı karşıyayız.
Reklam ve Pazarlama Sektöründe Yapay Zekâ:
Kişiselleştirilmiş reklam kavramı artık akıllı telefonlarımıza kurduğumuz neredeyse her uygulamada karşımıza çıkıyor. Günümüzde firmalar, kişilerin kullandığı uygulamalara, yaptığı aramalara, satın aldığı ürünlere göre reklamlar sunmaya başladı. Hatta bazı teorisyenlerce konuştuklarımıza göre reklamlar gösterildiği bile iddia edilmekte. Bu iddialar doğru mu yanlış mı bilinmez ama, gönüllü paylaştığımız verilerle yapılan reklam kişiselleştirilmesinde de kullanım verilerinin analizi sırasında yapay zekâ (AI) yöntemleri artık sıklıkla kullanılmakta. Bu şekilde kişinin profili daha tutarlı bir şekilde tahmin edilip çok daha tutarlı öneriler yapılabilmekte.
Bunun yanı sıra kişiselleşmiş önerilerin kullanıldığı bir diğer alan ise Netflix, Spotify ve Youtube gibi kullanıcısına hizmet sunan platformlar. Bu platformlar kullanıcıların tükettiği müzik-filmlere göre kişinin profilini çıkarıp en çok sevebileceği yapıtları kullanıcılarına önermeyi hedeflemekteler. Bunun için de artık önceki tüketim verisini ve kitlesel tüketim verilerini yapay zekâ yöntemleriyle analiz ederek bizleri çok daha iyi tanımaktalar. Artık ana sayfalarımız her birimiz için kişiselleşmiş, direkt bizlere hitap eden içeriklerle dolu.
Sürücüsüz (Otonom) Araçlarda Yapay Zekâ:
İnsanlar nasıl gördükleri ve duydukları ile araba sürüyorsa, otonom araçlar da çevreyi algılamak için sensörlere ihtiyaç duyarlar. Ancak alınan birbirinden farklı çevresel verileri toplayıp kombinleyen, analiz edip bir anlam yükleyen bir beyin olmadığı sürece, her şey anlamsız. Bizlerde bu işi beynimiz hallediyor; sürücüsüz araçlarda ise burası yapay zekânın işe müdahil olduğu yer. AI’ın aslında birçok şekilde kullanımı var bu verinin analizinde ancak akla ilk gelenleri sıralamak istersek şunlar olur:
Tüm bunları yaparken AI; Computer Vision, Görüntü Algılama ve Derin Öğrenme gibi teknolojileri kullanarak çevresel etmenleri analiz ederek, sürüş deneyimini insan müdahalesi olmadan devam ettirmeyi mümkün kılmakta. Henüz Türkiye’de olmasa da, dünya üzerinde aktif olarak otonom araçları kullanmaya başlamış olan ülkeler var ve önümüzdeki 10-15 yıl içerisinde belki de tahmin edebileceğinizden de fazla bir şekilde hayatımızın birer parçası olacak otonom araçlar.
Sağlık Sektöründe Yapay Zekâ:
Firmalar, son yıllarda doktorlardan daha hızlı ve daha iyi teşhisler koyabilmek için bir yapay zekâ uygulaması olan Makine Öğrenmesi’ni kullanmaya başladılar. Bunların arasında en çok bilinenlerinden birisi kuşkusuz IBM'in Watson’u. Watson, doğal insan dilini ve konuşmasını anlayabilmekte ve sorulan sorulara cevaplar üretebilmekte. Sonrasında hastadan elde ettiği verileri kullanan bilgisayar, önceki var olan tüm hasta verileriyle kıyaslayarak doğruluk oranı oldukça yüksek olan teşhisler üretebilmekte.
Başarılı teşhis koyan bir bilgisayarın yanı sıra yapay zekâ, çok farklı şekillerde de doktorlara yardım edebilmekte. Teknolojinin de getirdiği yeniliklerden faydalanarak, hastanın gün içerisinde düzenli olarak nabız, tansiyon gibi sağlık verilerini toplayan ve riskli durumlarda, örneğin kalp krizi gibi, daha hasta fark etmeden ambulansı arayan yahut doktorları haberdar eden sistemler bile geliştirilmiş durumda. Bu ve bunun gibi onlarca, yüzlerce örnek, günümüzde dünyanın dört bir yanında kullanılmakta ve insanlara yardım etmekte. Belki de robotikteki gelişmelerle ameliyathanelere kadar yapay zekânın yardımlarını görmeye başlayacağız.
Sonuç olarak:
Sonuç olarak hala gelişmekte olan bir teknoloji olan yapay zekâ (AI) başlıcalarını burada saymaya çalıştığımız ve üstüne yazımızda yer bulamayan bir çok alanda bizlere büyük faydalar sağlamaya başlamışken; kendimizi geliştireceğimiz 10 yıllar içerisinde ne seviyeye gelecek, hep beraber göreceğiz. Kuşkusuz olan şey şu ki, yapay zekâ bizlerin artık her alanda kapısını çalacağımız bir alan olmaya şimdiden başladı bile.
Hazar ÇAKIR
Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Öğrencisi